Enerji Petrol Gaz Yayın Grubu tarafından düzenlenen 10. Türkiye Enerji Zirvesi Antalya Regnum Carya Otel’de gerçekleştirildi. Zirve’nin ilk günü düzenlenen Akaryakıt Piyasalarında Regülasyonlar ve Serbest Piyasa konulu oturuma konuşmacı olarak katılan TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar EPDK ve diğer kamu kurumları nezdindeki düzenlemelerle, bunların maliyetlerinin düşürülmesi için yine idari olarak başkaca düzenlemelere ihtiyaç bulunduğuna dikkat çekmek için idari, denetim ve ekonomik regülasyonlar olarak ayrı ayrı başlıklarda ele aldığı bir sunum gerçekleştirdi.
Moderatörlüğünü Enerji Şirketler Grubu Başkanı Sertaç Komsuoğlu’nun yaptığı oturumun açılış konuşmasını EPDK Petrol Piyasası Dairesi Başkanı Abdullah İnce gerçekleştirdi. Oturuma, TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar’ın yanı sıra PETDER Yönetim Kurulu Üyesi Ahmet Eke, ADER Başkan Yardımcısı Cemil Direkçi ve PÜİS Başkanı İmran Okumuş konuşmacı olarak katıldılar.
Mevcut Marj Yeterli Düzeye Getirilmeli
TABGİS Başkanı 1 Ekim’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Dağıtıcı ve Bayi Marjlarının Paylaşımına İlişkin Kurul Kararı”nın genel olarak bayilerin lehine görünse de ilerleyen zamanlarda ekonomik olarak bayilere ne şekilde yansıyacağı ve katkısının ne olacağının belirsiz olduğuna dikkat çekerek, kararın maliyetlerin yansıtılmasına açıklık getiren hükümlerini ise olumlu bulduklarını kaydetti.
Mevcut marjın yeterli bir düzeye getirilmedikçe marj paylaşımı gibi düzenlemelerin piyasanın işleyişine ve serbest piyasaya gelecekte nasıl bir katkı sunacağının tüm sektörce düşünülmesi gerektiğini belirten Zülfikar, TABGİS olarak temel sorunun uygulanan metodoloji nedeniyle piyasadaki marjın olağanüstü erimesi, maliyetlere yeterli gelmemesi ve en önemlisi uzun yıllardır enflasyonun altında seyretmesi olduğunu belirterek marjın iyileştirilmesine yönelik düzenleme yapılması gerektiğine dikkat çekti.
Promosyonlara İlişkin Düzenleme Netleştirilmelidir
Marj paylaşımı kararıyla aynı anda yürürlüğe giren Petrol ve LPG Piyasalarında Uygulanan Promosyonlar Hakkında Kurul Kararının net olmadığını belirten TABGİS Başkanı, şimdiye kadar yasak olan ayni ve hizmet promosyonlarının belli kısıtlamalarla serbest bırakıldığını, düzenlemede dağıtıcıların sadece finansal promosyon maliyetlerini bayilerine yansıtamayacağının belirtildiğini ancak ayni ve hizmet promosyonları için böyle bir düzenleme yapılmadığını sözlerine ekledi.
Promosyon düzenlemesinin netleştirilmesi gerektiğini belirten Zülfikar, ayni promosyon olarak kutu mendil yaptıran bir dağıtıcının bu durumda bu maliyeti bayiye yansıtıp yansıtmayacağının belirsiz olduğunu söyledi.
EPDK’nın İdari ve Denetim Alanındaki Regülasyonları Sektöre Olumlu Yansıyor
TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar, EPDK tarafından son zamanlarda yapılan dağıtıcı kriterleri, niteliği itibariyle giderilebilen ve giderilemeyen fillerin birbirinden ayrılarak idari yaptırımdan önce bir uyarı mekanizmasının devreye sokulması gibi düzenlemelerin sektöre olumlu yansımaları olduğunu söyledi.
Serbest piyasa için piyasayla ilgili tüm düzenlemelerin bütünsel bir ilkeyle ele alınması gerektiğini de ifade eden Zülfikar, diğer sektörlerde piyasadaki kârın maliyetlerin düşürülmesi yoluyla artırılabilmesi imkanı bulunmaktayken akaryakıt sektöründeki zorunlu regülasyonlardan dolayı bu imkanın bulunmadığını da sözlerine ekledi.
Dağıtıcı Kriterleriyle İlgili Yapılan Düzenlemeler Son Derece Olumlu
TABGİS Başkanı, dağıtıcı kriterleriyle ilgili yapılan düzenlemelerin LPG piyasasında da uygulanması gerektiğini ifade ederek, dağıtıcı lisansı alacak ve yenileyecek olanların sermeye yeterliliğinin sadece yeminli mali müşavir raporuna bağlı olmaması, esas olarak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından incelenmesi ve verilecek görüş doğrultusunda EPDK’nın lisans vermesi gerektiğini ifade etti. Zülfikar konuşmasında, dağıtıcıların bir yılın sonunda gerekli bayi sayısına ulaşamamaları veya bir yıllık limitin altına düşmeleri halinde, ilgili dağıtıcıya, dağıtıcılar arası ticaret izni verilmemesi, varsa mevcut iznin de iptal edilmesini önerdiklerinin altını çizdi.
Akaryakıt Harici Ürünlerin Hammadde Olarak Kullanımı Denetimi Genişletilmeli
Ferruh Temel Zülfikar, özellikle son aylarda yolcu otobüslerinde çıkan yangınların yaşanmasında, sektörde ve kamuoyunda yıllardır 10 numara yağ olarak tabir edilen hileli akaryakıtın varlığından şüphe ettiklerini ve benzer şekilde yıllardır LPG piyasasında da mağduriyete neden olan aerosol de dahil olmak üzere, üretici ve ithalatçıların ham madde tedariklerinin Kamuca belirlenecek limitleri aşması halinde, bunların hem Vergi Denetim Kurulunca incelenmeleri, hem tedarikçileri tarafından esas iştigal alanında kullanılıp kullanılmadığının yerinde denetlenmesi, hem de atık üreticilerinin, atıkların tamamını yetkili firmalara teslim edip etmediklerinin incelenmesi ve yerinde denetlenmesi gerektiğini söyledi.
Zülfikar, ayrıca petrol piyasasında olduğu gibi LPG piyasasında da dağıtıcılardan başlanmak üzere zorunlu otomasyona geçilmesi gerektiğini bir kez daha hatırlattı.
Sürekli İndirimli Satışların Denetimi ve Tedarikçi Akreditasyonları Acil Olarak Ele Alınmalı
TABGİS Başkanı, sürekli indirimli olarak yapılan akaryakıt satışlarının denetlenmesi ile otomasyon sistemi ve yazarkasa satışı ile satış sonrası hizmet verenlerin akredite edilerek yasal sorumluluklarının belirlenmesi gerektiğini söyledi. TABGİS olarak akreditasyonların verilmesi için Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının doğru adres olduğunu düşündüklerini belirten Zülfikar, bu ürünlerin yazılım dahil olmak üzere servis ve montaj hizmetlerinin bir standart kapsamına alınması ve teknik bilgi ve datalara ulaşma imkanı olan ilgili personelin de Bakanlığın kayıtlarında bulunacak bir şifre ile iş görebilmeleri doğrultusunda ek tedbirlerin alınmasının önemli olduğunu söyledi.
Buhar Geri Kazanım Sisteminin Sektöre Maliyeti 1 Milyar Euro
Çevre Bakanlığı tarafından geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren Benzin ve Naftanın Depolanması ve Dağıtılmasından Kaynaklana Uçucu Organik Bileşik Emisyonlarının Kontrolü Yönetmeliği ile ilgili de görüşlerini aktaran Zülfikar, Yönetmelik gereğince kurulacak Buhar Geri Kazanım sistemlerinin sektöre 1 Milyar Euro değerinde mali yük getireceğini, mevcut koşullar altında sektörün böyle bir yatırımı karşılamaya hazır olmadığını belirtti.
Yönetmeliğin değiştirilerek geçiş süresinin 10 yıl uzatılmasını talep ettiklerini belirten TABGİS Başkanı, aksi durumda piyasada bayiler arasında benzin satışından çekilmelerin bile söz konusu olabileceğini ve bu durumdan endişe ettiklerini ifade etti.
Farklı Kamu Kurumlarınca Yapılan ve Birbiriyle Çelişen Düzenlemeler Düzeltilmeli
Zülfikar, sektörde aynı konular üzerinde farklı kamu kurumlarınca yapılan ve birbiriyle çelişen düzenlemelerin düzeltilmesi gerektiğini söyledi. Buna örnek olarak Yangın Yönetmeliği ile TS 12820 standardı arasındaki çelişkiyi gösteren Zülfikar, Yangın Yönetmeliği’nin, Akaryakıt ve LPG İstasyonlarıyla ilgili maddelerinin asgari emniyet mesafeleri de dahil olmak üzere Standardlara atıfta bulunulacak şekilde acil olarak revize edilmesi gerektiğini söyledi.
Fiyat Metodolojisi Tavan Fiyatı Sürekli Hale Getiriyor
Zülfikar, tavan fiyat uygulamaları ve fiyat takibine ilişkin kurul kararının rekabet alanını daraltmakta olduğunu ve sektöre fiyat üzerinde tüketici tercihini etkileyecek nitelikte bir rekabet için yeterli alan bırakmadığına vurgu yaparak, “Kurul ürün fiyatlarının aşağı çekilmesi yönünde düzenleme yaparken sektörün maliyetlerinin azaltılması için de gerekli tedbirleri almalı, bu sonuca ulaşılabilmesi için ayrıca diğer Kurumlar nezdinde de gerekli girişimlerde bulunmalıdır” şeklinde konuştu.
TABGİS Başkanı, serbest piyasaya müdahale olan tavan fiyat uygulamasının fiyat takip kararıyla sürekli hale getirildiğini, vergili ve vergisiz pompa satış fiyatları incelendiğinde sektörün uzun bir süredir marj takibinde kriter olarak alınan İngiltere, Fransa, Almanya ve İngiltere’nin de altında bulunduğuna dikkat çekti.
Piyasadaki İstihdam Korunuyor
Akaryakıt istasyonlarının yıllık gider artışıyla gelir artışının ters orantılı işlediğini söyleyen Zülfikar, buna rağmen daimi istihdamın korunduğunu ancak sorumlu müdür uygulamasının bayilerin üzerinde yük olarak devam ettiğini, tüm sektörün beklentisinin bu yükün bir an önce kaldırılacağı bir düzenlemenin yapılması olduğunu ifade etti.