Enerji Petrol Gaz Yayın Grubu tarafından düzenlenen 11. Türkiye Enerji Zirvesi Antalya Regnum Carya Otel’de gerçekleştirildi. Zirve’nin ilk günü düzenlenen Türkiye Akaryakıt Piyasası konulu oturuma konuşmacı olarak katılan TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar “Akaryakıt Sektöründe Serbest Piyasa” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi.
Moderatörlüğünü Enerji Şirketler Grubu Başkanı Sertaç Komsuoğlu’nun yaptığı oturuma TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar’ın yanı sıra EPDK Enerji Uzmanı Hasan Emrah Çelebioğlu, ADER Yönetim Kurulu Üyesi Nergiz Kadooğlu Çiftçi, PETDER Başkanı Yüksel Yılmaz ve PÜİS Başkanı İmran Okumuş konuşmacı olarak katıldılar.
Mevcut Marj Enflasyonun Yaklaşık Yüzde 31 Altında
TABGİS Başkanı, metodoloji kararının yeniden gözden geçirilmesini talep ettiklerini, dağıtım paylarını belirleyecek bir metodoloji olması gerekiyorsa bunun AB ülkelerine göre değil, ülkemizdeki enflasyona göre belirleniyor olması gerektiğini söyledi.
Dağıtım payları ile enflasyon endeksi arasındaki makasın gitgide açıldığını kaydeden Zülfikar, bu yenilginin 2009 yılında ilk uygulanan tavan fiyat kararından itibaren başladığını ve bugün gelinen noktada mevcut marjın enflasyonun yaklaşık yüzde 31 altında olduğunu vurguladı.
Aşırı Regülasyon Nedeniyle Piyasada Yetersiz Marj Sorunu Doğmuştur
Akaryakıt istasyonu giderlerinin yıllık artışıyla gelir artışının ters orantılı olduğunu söyleyen Zülfikar, genel giderlerin gelir artışının çok üzerinde bir oranla seyrettiğini kaydetti.
TABGİS Başkanı, bayilerin en yüksek gider kalemleri olan işçilik ücretlerinin asgari ücretle paralel olarak yaklaşık yüzde 40, elektrik fiyatlarının ise yaklaşık yüzde 50 oranında arttığını, istasyonların 7 gün 24 saat çalıştığını, sektörün bu maliyetlerden kısıntı yapma lüksü olmadığını ifade etti.
İstasyonlardaki kredi kartı kullanımının her geçen gün arttığının altını çizen Zülfikar, bu yıl daha 10 aylık süreçte geçen yılın aynı dönemine göre banka ve kredi kartı kullanım işlem adedinin yaklaşık yüzde 29 arttığını söyledi.
Yılbaşı ile bu artışların daha da yükseleceğini sözlerine ekleyen TABGİS Başkanı, işçilik ücretleri, elektrik, su, iletişim, doğalgaz A’dan Z’ye her giderin en az enflasyon kadar artacağını kaydetti.
Sektörümüz Brüt Kar Marjı Sıralamasında En Sonda
Merkez Bankası’nın yayımladığı sektör bilançolarında 2020 yılı itibariyle akaryakıt istasyonlarının, nace kodlarına göre Ticaret kategorisi altında sınıflandırılan 19 sektör içinde brüt kar sıralamasında en son sırada yer aldığına dikkat çeken Zülfikar, muhtemelen sektörün hem yatırım hem işletme maliyetleri bakımından da üst sıralarda kendine yer bulacağının altını çizdi.
TABGİS Başkanı, vakit kaybetmeden bu sorunun kamu-sektör işbirliği içinde çözülmesi gerektiğini, hem maliyetleri karşılayabilecek hem de yatırımların karşılığını alabilecek dağıtım paylarının yolunun çizilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.
Kaçakçılık ve Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadelede Ciddi Bir Yol Alındı
Zülfikar, sektörün en mağdur olduğu konulardan olan kaçakçılık ve kayıt dışı ekonomiyle mücadelede özellikle son iki yıl içinde çok ciddi bir yol alındığını EPDK’dan lisans alanlara e-Fatura, e-İrsaliye zorunluluğu getirilmesi, depoların otomasyon sistemiyle izlenmesi, dağıtıcı kriterlerinin belirlenmesi ve dağıtıcılar arası ticaretin sınırlandırılması, Vergi Usul Kanunu ile Petrol Piyasası ve LPG Piyasası Kanunlarında yapılan değişiklik ve düzenlemelerle piyasaya olan güvenin arttığını ifade etti.
“Otomasyon Sistemlerini Tedarik Eden Firmaların Yasal Sorumluluklarının Belirlenmesi Konusundaki Gerekli Düzenlemelerin Yapılmasını Israrla Talep Ettik”
TABGİS’in etkin denetimi sağlayacak ayrıntılara ilişkin birçok rapor hazırlayarak çözüm önerilerini ilgili kamu kurumlarıyla paylaştığını belirten TABGİS Başkanı, otomasyon sistemlerini tedarik eden firmaların yasal sorumluluklarının belirlenmesi konusundaki boşluğa dikkat çekerek gerekli düzenlemelerin yapılmasını ısrarla talep ettiklerini, otomasyon firmalarıyla ilgili “Yetki” düzenlemesi yapılarak bu konudaki önemli eksiklerden birinin giderilmiş olduğunu söyledi.
Zülfikar, Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı (KOM) koordinesinde, İstanbul merkezli eş zamanlı olarak çok sayıda ili kapsayan ve Cumhuriyet tarihinin en büyük akaryakıta bağlı vergi kaçakçılığı operasyonu olarak kaydedilen SİLİCİ operasyonlarında kötü niyetli olan bu kişi ve firmaların da parmağı olduğunun gözler önüne serildiğini kaydetti.
Elektronik sistemlere müdahale edenlere hapis cezası getirildiğini hatırlatan TABGİS Başkanı, lisans sahibi ile EPDK tarafından yetkilendirilecek otomasyon şirketinin müştereken sorumlu tutulması, hile veya yalan beyanla lisansı iptal edilenlere yeniden lisansın kapısının kapatılması, sahte fatura düzenleyenlerin lisansını iptal edecek şekilde yapılan düzenlemelerle kaçak ve kayıt dışı sorununun giderilmesinde önemli bir yol alındığını ifade etti.
Zülfikar, son olarak Akaryakıt Kaçakçılığı ile Mücadeleye Yönelik Tedbirlerle ilgili yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nin TABGİS’in önerilerine çok yakın bir içerikte olduğunu, amacı doğrultusunda, akaryakıt kaçakçılığı ile mücadele faaliyetlerinde etkinliği ve verimliliği artıracağına inandıklarını kaydetti.
Teminat Uygulamasında Alınacak Teminat, Sadece Lisanslı Faaliyetlerin Cirosu Üzerinden Hesaplanmalı
Kısa süre önce yürürlüğe konulan teminat uygulamasını, kurumsal yapıyı güçlendirmesi bakımından önemsediklerini söyleyen Zülfikar, alınacak teminatın sadece lisanslı faaliyetlerin cirosu üzerinden hesaplanması ve oranlarının da azaltılması gerektiğini belirtti.
Kanunla, teminat oranlarının belirlenmesi konusunda Maliye Bakanlığı’na yetki verildiğini ifade eden Zülfikar, beklentilerinin Maliye Bakanlığı’nın bu yetkisi dahilinde faaliyetine devam eden bayiler için ciro üzerinden hesaplanacak yüzde 1’lik teminat oranının yüzde 0,5’e düşürülmesi olduğunu söyledi.
Teminat Mektubunun Vade Süresi 1 Yıl Olmalı
Bankalardan kesin ve süresiz teminat mektubu alınmasına ilişkin kriterlerin süreli olanlara göre daha detaylı ve zor olduğuna vurgu yapan TABGİS Başkanı, akaryakıt piyasasında şimdiye kadar bayilere hep 1 yıl süreli teminat mektubu verildiğini, düzenlemede de vadenin süresiz yerine 1 yıl olacak şekilde değiştirilmesi gerektiğini ifade etti.
Fiyat Metodolojisi Tavan Fiyat Uygulamasını Otomatik Olarak Devreye Giren Bir Sistem Haline Getiriyor
TABGİS Başkanı, güven kaynağı olan serbest piyasanın fiyat metodolojisi kararı nedeniyle birkaç AB ülkesinin Türkiye ile hiç alakası olmayan koşullarına adeta hapsedildiğini, bu kararın özünde dağıtıcı ve bayilerin üst sınır marjını belirlemek üzerine formüle edilerek eğer dağıtım marjı Birleşik Krallık, İtalya, Fransa ve Almanya'daki marjların ortalaması ile uyumlu değilse Kanuna göre sadece istisna hallerde uygulanması gereken tavan fiyat uygulamasını otomatik olarak devreye giren bir sistem haline getirdiğini kaydetti.
18 Mart 2021 tarihinde tavan fiyat kararı alındığını hatırlatan Zülfikar, bu defa belirtilen 4 tane AB ülkesinin fiyatlarının çok altında fiyatlar bulunuyorken kararın alındığını, o dönemdeki Petrol ve LPG Piyasası Fiyatlandırma Raporu’ndaki verilere bakıldığında AB ülkeleri ile Türkiye arasındaki vergisiz pompa satış fiyatları incelendiğinde Türkiye fiyatlarının sadece 4 AB ülkesinin değil, neredeyse tüm AB ülkelerinin altında seyrettiğinin altını çizdi.
Kararın alındığı gün marjların ortalamasının 84 kuruş olduğunu söyleyen Zülfikar, tavan fiyat kararıyla 70 kuruşa düşürüldüğünü, metodolojiye göre bile, bu rakamın en az iki katı kadar olması gerektiğini sözlerine ekledi.
Zülfikar, Mart Ayında tespit edilen 70 kuruşun 19 ay önce olan rakam olduğunu, bu rakamın o zamana göre yüksek bir pay sayılmamasını anlayamadıklarını sözlerine ekledi.
Buhar Geri Kazanım Sistemlerinin Sektöre Maliyeti 629 Milyon Euro
Genel giderlerin içinde sektöre yönelik düzenlemelerden doğan pek çok gider kalemi bulunduğuna dikkat çeken Zülfikar, Benzin ve Naftanın Depolanması ve Dağıtılmasından Kaynaklanan Uçucu Organik Bileşik Emisyonlarının Kontrolü Yönetmeliği’nin sektöre getireceği mali yükün 629 Milyon Euro olduğunu söyledi.
Zülfikar, sektörün bu yönetmelik gereği terminallerde, tankerlerde ve akaryakıt istasyonlarında benzin buharı için geri kazanım sistemlerini dev bir maliyeti omuzlayarak yerine getirmek durumunda olduğunu Çevre Bakanlığı’ndan geçiş sürelerini uzatmasını defalarca talep ettiklerini vurguladı.
Mevcut istasyonların yıllık benzin satışı 100 m3 ve üzerindeyse bu yatırımı yapıp sistemi devreye alması için önünde bir yılı olduğunu hatırlatan Zülfikar, sektörün uygulamadaki geçiş sürelerinin uzatılacağına dair Çevre Bakanlığı’ndan gelecek iyi bir habere kilitlenmiş durumda olduğunu ifade etti.
2005 Öncesi Açılan Akaryakıt İstasyonlarına LPG Otogaz İlave Edilmek İstenmesi Halinde Bu Bayiler Mesafe Tahdidinden Muaf Tutulmalı
1/1/2005 tarihinden önce açılan akaryakıt istasyonlarına LPG otogaz ilave edilmek istenmesi halinde bu bayilerin mesafe tahdidinden muaf tutulması konusunun çözümü konusunda EPDK’nın desteğine ihtiyaç duyulduğunu ifade eden TABGİS Başkanı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nezdinde; istasyon ruhsatlarının faaliyet ve işletmecilik ruhsatı adı altında ikiye ayrılması ile zorunlu standartlar olan TS12820/11939 standartlarına asgari mesafeler bakımından Yangın Yönetmeliği’nde atıfta bulunulmasının en kısa sürede çözüme ulaşması gerektiğine dikkat çekti.