Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Maliyeti Açıklandı

5 Ekim 2023 tarih ve 32330 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğ ile akaryakıt istasyonlarına, vergi mükellefi araç sahiplerine ve son olarak aracında taşıt tanıma sistemi takılı olan bireysel kullanıcıların taşıtlarına Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kurma yükümlülüğü getirilmişti. UTTS’nin kurulum ve işletmesinden sorumlu  kurum olan Darphane tarafından sistem donanımı ve hizmet maliyeti açıklandı. Konuyla ilgili bir açıklama yapan TABGİS Başkanı Murat Bilgin UTTS ile ilgili tüm tereddütlerinin maalesef gerçeğe dönüştüğünü söyleyerek böyle bir maliyetin bayilerce karşılanamayacağını söyledi.  

Yeni Nesil Yazarkasalar Varken UTTS Gerekli miydi?

TABGİS Başkanı, sektörde vergi kaçakçılığının engellenmesine yönelik hem teknik hem de mevzuat açısından birçok önlem alındığını, son olarak yüksek maliyetlere katlanarak istasyonlara yeni nesil yazarkasa kurulduğunu ve hali hazırda böyle bir uygulama varken aynı amaçla örtüşen bir başka uygulamayla sektör üzerine daha da fazla yük oluşturulmasını doğru bulmadıklarını söyledi.

Murat Bilgin, kesinlikle farklı plakalara fiş kesilmek suretiyle yapılan kaçakçılık önlenmeli ama attığımız taş ürküttüğümüz kuşa da değmeli. Biz kendi kendimize aslında şu soruyu soruyoruz. Madem basına yansıdığı kadar büyük bir kayıp kaçak vardı bu kadar masrafı yapıp yeni nesil ÖKC’leri niye taktık? Yeni nesil ÖKC’ler zaten Gelir İdaresi Başkanlığı ile sürekli irtibat halinde. Bunu soruyoruz ve sorguluyoruz çünkü sektör zaten kan ağlıyor.

Fiziki Denetim Artırılmalı

Kaçak ve kaybın önlenmesinde teknolojik donanımları hiçbir zaman tek başına yeterli bulmadıklarını belirten Bilgin, UTTS sistemi kurulsa bile bu sistemden almadığı bir fişi akaryakıt gideri olarak gösteren birinin sadece yerinde denetimle yakalanabileceğini, bu nedenle aynı amaca hizmet eden iki farklı sistem kurulması yerine fiziki denetimlerin artırılarak sorunla mücadele edilmesi gerektiğini söyledi.

“En Az Bir Pompayla” Saha Akışını Sağlayamayız

Bilgin, UTTS mevzuatına göre en az bir pompaya taşıt tanıma okuyucu (TTO) takılması gerektiğini, ancak özellikle ticari satışın çok yoğun olduğu istasyonlarda bayilerin saha akışını bir pompayla sağlayamayacaklarını belirterek ayrıca son yapılan düzenlemeyle bireysel araçların da sisteme dahil edilmesi nedeniyle bir pompa yeterli olmayacak ve bayiler tüm pompalarına UTTS’yi kurmak mecburiyetinde kalacaklar dedi.  

Bilgin, dört adası olan bir istasyona sistemin maliyetinin yaklaşık 800 bin TL’ye çıkacağını, TABGİS olarak yeni nesil yazar kasalar kurulurken teşvik istendiğini ancak bu yönde olumlu bir sonuç alamadıklarını hatırlatarak,  bu sefer bu yükün sektör üzerinde bırakılmamasını istediklerini belirtti. 

Mevcut TTS’ler Çöp Oldu

TABGİS Başkanı, ulusal taşıt tanıma sisteminde de pompa ve araçların haberleşmesi için taşıt tanımalarda hali hazırda bulunan TİM adı verilen sistemin kullanılacağını, ayrıca yeni nesil yazar kasaların içinde de mali haberleşmeyi sağlayacak ekipmanın bulunduğunu, ancak haberleşme protokolünün bu sistemler üzerinden oluşturulmadığı için UTTS’nin devreye girmesiyle yaklaşık 30 yıldır istasyonlarda kurulu olan taşıt tanıma sistemlerinin çöp olacağı söyledi. Bilgin, mevcut TİM’lerin 32 tabancaya kadar kontrol sağlayabildiğini ama şimdi her pompaya birer TİM konulması gerektiğini ve bir TİM’in fiyatının 60.000 TL olarak açıklandığını söyledi.

Hizmet ve Ekipman Maliyeti Düşürülmelidir

Murat Bilgin, Darphane tarafından fiyatlar açıklanmadan önce de ekipmanların maliyetinin ve piyasa fiyatlarının çok üzerinde bedellerle istasyonlara satılacağı yönünde duyumlar aldıklarını belirterek “Maalesef bu konudaki tüm tereddütlerimiz gerçeğe dönüştü, böyle bir maliyet bayilerce karşılanamaz” dedi. Bilgin, Darphane, Gelir İdaresi ve Maliye Bakanlığı yetkililerinden hem hizmet ve ekipman maliyetinin düşürülmesi, hem de fahiş fiyatı önleyecek tedbirlerin acilen alınması için girişimde bulunmalarını beklediklerini söyledi. 

Yılda Yaklaşık 20 Milyon Dolar Hizmet Bedeli Ödeyecek Bu Sektör

Ekipmanların haricinde her yıl akaryakıt istasyonları ve dağıtım şirketlerinden hizmet bedeli alınacağını söyleyen Bilgin, bu yıl açılış bedeli olarak 50 bin TL belirlendiğini ve bu bedelin her yıl enflasyon oranında artacağını söyleyerek her yıl sektörün yaklaşık 20 milyon Dolar hizmet bedeli ödemek durumunda olduğunu, bu bedelin de teşvik kapsamında değerlendirilip alınmaması gerektiğini belirtti.

Murat Bilgin, Darphane tarafından açıklanan fiyat tablosunun altındaki notlarda, birim fiyatların 2024 yılı için geçerli olduğu,  2025 ve sonraki yıllarda uygulanacak fiyatların her yılın başında TÜİK tarafından açıklanan yıllık Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) oranında artırılacağı yönündeki açıklamaya da dikkat çekerek, fiyatların zaten yılın bitmesine 2,5 ay kala açıklandığını, bu nedenle Ocak ayından itibaren değil, 2025 Ekim ayından itibaren değiştirilmesi gerektiğini söyledi.

İstasyonlardan Alınacak “Beyan ve Taahhütname” Değiştirilmelidir

Murat Bilgin, UTTS’nin ekipman maliyetiyle birlikte bayilerin sisteme başvuru sırasında onaylaması gereken beyan ve taahhütnameyi incelemeye başladıklarını ancak özellikle ticari sırlar açısından sakıncalı gördükleri maddeler olduğunu ve hukuki incelemeyi tamamladıktan sonra beyan ve taahhütnamenin değiştirilmesi için gerekli başvuruyu yapacaklarını söyledi.

UTTS Sektörel Rekabeti de Etkileyebilir

TABGİS Başkanı, UTTS konusunda geçtiğimiz haftalarda yeni bir düzenleme daha yapıldığını belirterek ticari araçlarla birlikte hem sıfır araçların hem de araçlarında taşıt tanıma sistemi olan bireysel taşıtların da eklenerek kapsamın genişletildiğini söyledi. Bilgin, vergi mükellefi olmayan bireysel taşıtların neden kapsama alındığını bilmediklerini ancak sektörü ilgilendiren tarafıyla uygulamanın mevcut sektörel rekabete olumsuz etkileri olup olmayacağı yönünde de çalışmalarını sürdürdüklerini, bu yönde bir olumsuzluğa yol açacağı kanaati oluşması halinde buna da hukuki olarak karşı çıkabileceklerini sözlerine ekledi.  

Süre Uzatımı Yapılmalı ve Sistem Kesinlikle Gözden Geçirilmeli

Sistemle ilgili olarak Darphane’den bir istasyonda demo yapılıp çıkacak sorunların önceden tespit edilip bu sorunların çözüm yolları oluşturulduktan sonra uygulamanın başlamasını talep ettiklerini belirten TABGİS Başkanı, teknolojik donanımları en fazla kullanan sektörlerden oldukları için saha entegrasyonunda muhakkak sorunlar çıkabileceğini ve bu sorunların bertaraf edilmesi için gerekecek zamanın da göz önüne alınarak uygulamanın 1/1/2025’de yürürlüğe girmesinin çok mümkün görünmediğini, sürenin uzatılması gerektiğini belirterek, ayrıca uygulamanın hem kapsam,  hem etki analizi açısından kesinlikle gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi.